Schijnzelfstandigheid: waar moet je als organisatie op letten?

De regelgeving rondom het inhuren van zzp’ers is volop in beweging, en dit brengt voor opdrachtgevers veel vragen en onzekerheden met zich mee. Hoe voorkomt u schijnzelfstandigheid? Welke afspraken zijn juridisch waterdicht? Met de juiste kennis en voorbereiding kunt u als opdrachtgever risico’s beperken en toch blijven profiteren van de flexibiliteit van zzp’ers. Op deze pagina bieden we heldere antwoorden en praktische adviezen, zodat u goed voorbereid bent op de toekomst. Zeker zijn? Neem direct contact op met Jaouad Seghrouchni!

Om schijnzelfstandigheid te voorkomen:

• Zorg dat je arbeidsrelaties niet kwalificeren als arbeidsovereenkomst, door een gezagsverhouding met de opdrachtnemer(zzp’er) te voorkomen.
• Gebruik de Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie voor een indicatie of mogelijk sprake is van een arbeidsovereenkomst.
• Gebruik de keuzehulp van het ministerie van SZW.
• Werk met duidelijke en praktijkgetrouwe contracten. Modelovereenkomsten op de website van de Belastingdienst zijn voorlopig nog geldig, mits in de praktijk conform de overeenkomst wordt gewerkt.

Het inhuren van zzp’ers blijft mogelijk. Kortgezegd dient de zzp’er ook als echte zzp’er te worden behandeld en niet als een werknemer. Door vooraf te toetsen (bijvoorbeeld via de Webmodule, Keuzehulp of de beoordeling van een expert en heldere afspraken te maken, blijft het werken met zzp’ers een veilige en haalbare optie.

De Belastingdienst kijkt niet met terugwerkende kracht naar situaties vóór 1 januari 2025, tenzij sprake is van kwaadwillendheid of als je eerder een waarschuwing hebt gekregen. Wel is het belangrijk om vanaf 2025 de arbeidsrelaties zorgvuldig te beoordelen en, indien nodig, aan te passen om naheffingen en vanaf 2026 ook boetes te voorkomen. NB. Voor opdrachtnemer zelf is het wel mogelijk een procedure te starten en te betogen dat sprake is van een arbeidsovereenkomst, met alle arbeidsrechtelijke gevolgen van dien (denk aan vakantiegeld, loondoorbetaling tijdens ziekte en betaald vakantieverlof). In dat geval geldt als uitgangspunt dat tot 5 jaar terug kan worden gekeken. Pensioenfondsen kunnen ook betogen dat sprake is van een arbeidsovereenkomst en in geval van een bedrijfstakpensioenfonds tot 5 jaar terug pensioenpremies vorderen. Soms kan dit zelfs tot 20 jaar terug.

Bij een bedrijfsbezoek kan de Belastingdienst je situatie onderzoeken en je waarschuwen voor mogelijke risico’s. Dit is vaak een preventieve stap en hoeft niet direct gevolgen te hebben. Als er echter een boekenonderzoek wordt gestart, kan dit leiden tot een correctieverplichting en/of een naheffing als er sprake schijnzelfstandigheid, en er dus ten onrechte geen loonheffing wordt afgedragen. Er wordt dan geen waarschuwing meer gegeven.

Een zzp’er werkt daadwerkelijk als zelfstandige als de arbeidsrelatie niet voldoet aan de wettelijke definitie van een arbeidsovereenkomst. Hieruit volgen de criteria: loon, arbeid en gezagsverhouding. Vooral het element gezagsverhouding zal de doorslag geven. Om te bepalen of hieraan wordt voldaan zijn negen gezichtspunten leidend die de Hoge Raad in het arrest Deliveroo heeft gegeven. Voorbeelden hiervan zijnde wijze waarop de werkzaamheden en de werktijden worden bepaald, de manier waarop de afspraken tot stand zijn gekomen en de mate waarin de werker bij de opdracht commercieel risico loopt.

• Voor een volledig overzicht van deze gezichtspunten inclusief toelichting: vraag onze flyer ‘Werknemer of zzp’er: waar moet ik op letten?’ aan door je gegevens achter te laten onderaan deze pagina.

Goedgekeurde modelovereenkomsten kunnen nog worden gebruikt, waarbij de geldigheidsduur van alle modelovereenkomsten verlengd is tot eind 2029. Let er wel op dat deze overeenkomsten alleen zekerheid bieden als de praktijk daadwerkelijk aansluit bij wat in de overeenkomst staat.

Als de Belastingdienst een arbeidsrelatie met een zzp’er als dienstverband kwalificeert, kan dit leiden tot:

• Correctieverplichtingen: er moeten alsnog de juiste en volledige gegevens worden verstrekt ten aanzien van de aangifte loonheffingen.
• Naheffingen: er moeten alsnog loonbelasting en sociale premies worden afgedragen.
• Boetes: vanaf 1 januari 2026 kan ook een verzuim- of vergrijpboete worden opgelegd door de Belastingdienst.

Het is belangrijk om tijdig advies in te winnen om dit te voorkomen.

Wij adviseren opdrachtgevers en opdrachtnemers om een proactieve aanpak te hanteren en de risico’s te beperken. Dit betekent:

• Laat je arbeidsrelaties door ons beoordelen. Wij toetsen of daadwerkelijk sprake is van zelfstandigheid of mogelijk toch (een risico op) schijnzelfstandigheid werknemerschap.
• Wij kunnen overeenkomsten opstellen of herzien, zodat deze voldoen aan actuele regelgeving en aansluiten bij de praktijk.
• Indien nodig begeleiden wij je bij het vooroverleg met de Belastingdienst. Dit kan vooraf zekerheid geven.
• Wij adviseren je over het gebruik van tools, zoals de Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie, en helpen je deze resultaten te interpreteren.
• We begeleiden je bij conflicten met de Belastingdienst, de betreffende opdrachtnemer, vakbonden en/of pensioenfondsen als het standpunt wordt ingenomen dat (toch) sprake is van een arbeidsovereenkomst.
• Wij bieden strategisch advies en praktische oplossingen om het risico op schijnzelfstandigheid te minimaliseren. 

Met onze expertise voorkom je problemen en behoud je controle over je arbeidsrelaties. Neem gerust contact op met Jaouad Seghrouchni via telefoonnummer 06-30317754 of per e-mail j.seghrouchni@declercq.com.

Lees hieronder alle relevante updates met betrekking tot schijnzelfstandigheid:

Update zzp'ers: extern ondernemerschap voor de Hoge Raad niet minder belangrijk dan andere gezichtspunten!

Op 21 februari 2025 heeft de Hoge Raad prejudiciële vragen beantwoord in de Uber-zaak. 

Update zzp'ers: extern ondernemerschap voor de Belastingdienst beperkt van belang?

In het bekende Deliveroo arrest heeft de Hoge Raad meerdere gezichtspunten genoemd die relevant zijn voor het bepalen of sprake is van een arbeidsovereenkomst (niet-limitatief).

Update zzp'ers: Kamervragen over schijnzelfstandigheid beantwoord

De staatsecretaris van Financiën heeft Kamervragen beantwoord over de controle op schijnzelfstandigheid. 

Neem voor vragen over het inhuren van zzp’ers en de risico’s van schijnzelfstandigheid contact op met:

Jaouad Seghrouchni

T: 0630317754

E: j.seghrouchni@declercq.com

Wij adviseren opdrachtgevers in diverse sectoren zoals de zorg, het onderwijs, IT en bouw over schijnzelfstandigheid. Een overzicht van de diverse sectoren met bijbehorende uitspraken tref je hier. Voor een artikel in de SchildersVakkrant van SchildersVAK is Jaouad Seghrouchni gevraagd iets te vertellen over hoe zzp’ers ‘veilig’ kunnen worden ingeschakeld en hoe schijnzelfstandigheid kan worden voorkomen.

Lees het artikel hier of vraag een kopie aan via j.seghrouchni@declercq.com.