Boeken en auteursrecht: Het Reservaat maakt geen inbreuk op De Eetclub

In dit kader wordt door haar ook gewezen op de populaire tv-serie Gooische Vrouwen, bij welke serie zij als adviseur betrokken was. Liselotte Stavorinus zou volgens haar op onrechtmatige wijze elementen hebben overgenomen voor haar boek “Het Reservaat”.

Saskia Noort voert 29 zelfstandige elementen op die door Liselotte Stavorinus zouden zijn overgenomen en volgens Saskia Noort ieder afzonderlijk een zelfstandige auteursrechtinbreuk opleveren. Het betreft hierbij onder meer de volgende tien elementen:

• Beroepen van hoofdpersonen stemmen overeen;
• Beide verhalen spelen zich af in een welgesteld dorp niet ver van Amsterdam;
• Een van de thema’s is het kwijt raken van vrienden na een verhuizing;
• In beide verhalen wordt de hoofdpersoon uitgenodigd voor een etentje bij een nieuwe vriendin;
• Onder aanvoering van de nieuwe vriendin wordt ineens dure kleding aangeschaft;
• In beide verhalen komt “een foute man” voor;
• De echtgenoot van de hoofdpersoon voelt zich in beide verhalen aangetrokken tot de foute man;
• In beide verhalen belandt een persoon uit “het vriendengroepje” in een psychiatrische inrichting;
• In beide boeken wordt de hoofdpersoon zoenend met de foute man gezien en gewaarschuwd haar huwelijk niet op het spel te zetten;
• In beide boeken wil de foute vriendin de hoofdpersoon vermoorden.

De rechtbank loopt alle 29 elementen af (zie hier het volledige vonnis) en komt uiteindelijk tot het oordeel dat slechts één element daadwerkelijk auteursrechtelijke bescherming toekomt. Dit betreft het element uit De Eetclub inhoudende dat de foute man 51% van de aandelen van de onderneming van de echtgenoot in handen krijgt. Dit element is volgens de rechtbank in Het Reservaat echter anders uitgewerkt, waardoor het géén auteursrechtinbreuk oplevert. De auteursrechtinbreuk ten aanzien van overige elementen wordt door de rechtbank in alle gevallen afgewezen, onder meer met het (steeds terugkerende) oordeel dat het betreffende element “op zichzelf niet voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking komt omdat het niet getuigt van een originele creatie” of wegens “de voor de hand liggende en basale keuzes die hierin besloten liggen”. Ook oordeelt de rechtbank ten aanzien van meerdere elementen nog dat deze in Het Reservaat anders zijn uitgewerkt.

De rechtbank is ook nog ingegaan op het feit dat ook op een verzameling van op zichzelf onbeschermde elementen auteursrecht kan rusten (aldus ten aanzien van het geheel). De rechtbank had zo alsnog tot het oordeel kunnen komen dat de totaalindrukken van beide boeken (met de betreffende op zichzelf niet beschermde elementen) dusdanig overeenstemmen dat dit tóch inbreuk oplevert. De rechtbank heeft echter geoordeeld dat van dergelijke overeenstemmende totaalindrukken geen sprake is, althans dat deze voldoende verschil vertonen. De rechtbank oordeelt aldus dat geen auteursrechtinbreuk is gemaakt. Ook het beroep op het algemene leerstuk van “slaafse nabootsing” wordt afgewezen.

Een succesvolle strijd zoals in 2003 door J.K. Rowling gevoerd in de kwestie Harry Potter/Tanja Grotter is Saskia Noort dus vooralsnog niet gegeven. We kijken met belangstelling uit of er een vervolg komt (zowel voor wat betreft het boek als het vonnis).

Heeft u vragen over dit artikel, neemt u dan contact op met ons team IT, Privacy & Cybersecurity.