ESG: wat zijn de taken van de sustainability officer (CSO)?

ESG staat voor Environmental, Social en Governance, oftewel milieu, maatschappij en bestuur. Bij ESG staan kwesties centraal die men ook wel onder de in Nederland bekende term Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) schaart. Op grond van ESG-standaarden kunnen bedrijven worden beoordeeld op de mate waarin zij aandacht besteden aan milieu, mensenrechten en goed bestuur. De sustainability officer speelt een centrale rol in het verwezenlijken van deze standaarden in een bedrijf.

Wat de sustainability officer in ieder geval nodig heeft is doorzettingsvermogen en een passie voor duurzaamheid. In de uitoefening van deze functie zal namelijk regelmatig door bestaande gewoontes en barrières heen moeten worden gebroken. Er bestaat geen specifieke opleiding die moet zijn afgerond, vaak is het een afgeronde bedrijfskundige of juridische opleiding, waarbij ook affiniteit met duurzaamheid is opgedaan. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de master Global Business & Sustainability.

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat bij steeds meer bedrijven een sustainability officer werkzaam is in de hoogste management niveaus. Onderzoek van PwC uit 2022 wijst uit dat bijna 30% van de 1640 ondervraagde bedrijven wereldwijd een Chief Sustainability Officer (CSO) hebben opgenomen in het eerste of tweede managementniveau. Uit een onderzoek van Deloitte uit 2021 komt naar voren dat een derde van de bevraagde CSO’s direct aan de CEO rapporteert.

De functie van sustainability officer kent vele kanten. De volgende zaken horen in ieder geval tot de  kerntaken:

• Monitoring van negatieve impact en de genomen duurzaamheidsmaatregelen. Een sustainability officer houdt de negatieve effecten van een bedrijf op milieu en mensenrechten bij, monitort de maatregelen die een bedrijf neemt om deze effecten tegen te gaan en beoordeelt of deze maatregelen effectief zijn. De plicht voor een bedrijf om deze monitoring uit te voeren was al opgenomen in gezaghebbende soft-law instrumenten zoals de OECD-guidelines en de UN-guiding principles, maar zal door middel van nieuwe nationale en Europese wetgeving waarschijnlijk dwingend recht worden.
• Bijhouden van wet- en regelgeving. Zowel op nationaal als op supranationaal niveau is er nieuwe duurzaamheidswetgeving in ontwikkeling. Die ziet op activiteiten van het bedrijf zelf, maar ook op de negatieve impact die een bedrijf veroorzaakt op milieu en mensenrechten in zijn gehele waardeketen. Zo is in Nederland de Wet verantwoord en duurzaam internationaal ondernemen in de maak, en ligt in Europa de Corporate Sustainability Due Diligence Directive Een sustainability officer kent de toepasselijke wet- en regelgeving en zorgt dat het bedrijf hieraan voldoet. U leest hier meer over in de blog ‘ESG: nieuwe wet- en regelgeving komt eraan’.
• Bepalen van duurzaamheidsstrategie. Om een bedrijf te verduurzamen, moeten vaak vaste systemen worden veranderd. Dit vereist betrokkenheid van een sustainability officer bij de langetermijnstrategie van een bedrijf. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen zal in beleid en managementsystemen moeten worden geïntegreerd. De negatieve impact die het bedrijf heeft op milieu en mensenrechten moet worden beperkt tot nihil, en als dit niet mogelijk is zal een bepaalde bedrijfsactiviteit in een uiterst geval moeten worden gestopt.
• Onderhouden van een netwerk. Om als bedrijf maatschappelijk verantwoord te ondernemen, zal regelmatig moeten worden samengewerkt in multidisciplinaire en multiculturele samenwerkingsverbanden. Zeker als het gaat om de impact die een bedrijf indirect heeft op mensen en milieu verder in de waardeketen, kan alleen door samenwerking positief resultaat worden geboekt. Ook moeten de verschillende stakeholders van een bedrijf in het duurzaamheidsbeleid worden betrokken. Zo zijn in allerlei sectoren op initiatief van de Sociaal-Economische Raad sectorale samenwerkingsverbanden gestart, waarin bedrijven, overheden, NGO’s en sociale partners samenkomen om afspraken te maken over duurzaamheid. Dit alles betekent dat de sustainability officer een groot netwerk moet onderhouden om goede samenwerking te bevorderen.
• Stimuleren van verandering. Een correct duurzaamheidsbeleid zal soms wezenlijke verandering vragen van bepaalde bedrijfsactiviteiten. Hiervan zal het bestuur, en vervolgens ook de rest van de organisatie moeten worden overtuigd. Ook deze verantwoordelijkheid ligt bij de sustainability officer. De focus zal bijvoorbeeld moeten worden afgewend van de goedkoopste wijze van productie, als kinderarbeid of ernstige milieuschade in een bepaald lagelonenland niet is uit te sluiten. In organisaties waar winstoogmerk normaal de belangrijkste en misschien zelfs enige factor speelt in de besluitvorming, is hiervoor de nodige overtuigingskracht vereist.

Met betrekking tot de positie van de sustainability officer in een bedrijf, is het van groot belang om deze manager/medewerker directe support te geven vanuit het bestuur. Uit het eerdergenoemde onderzoek van Deloitte blijkt dat CSO’s die direct rapporteren aan de CEO, dit als een essentieel element zien om hun werk goed uit te kunnen voeren. De reden hiervoor is dat er vaak grote veranderingen moeten worden bewerkstelligd en de resultaten meestal niet direct zichtbaar zijn. Hiervoor is autoriteit nodig. Van de sustainability officer en van de eindverantwoordelijken.

Wat ons betreft is het een mooie ontwikkeling dat in de toekomst steeds meer bedrijven een sustainability officer aannemen. Dat is nodig. Duurzaamheidsverplichtingen van bedrijven worden onder nieuwe wetgeving alleen maar groter. Het is voor ondernemers van belang op tijd de gevolgen van deze wetgeving voor hun bedrijf te kennen en te zorgen dat het bedrijf hier klaar voor is. En wilt u over dit onderwerp brainstormen dan kan dat natuurlijk altijd! Neem gerust contact op met Henriëtte van Baalen of Sietske Bos, advocaten Arbeidsrecht.

Duurzaamheidsrapportage verplicht vanaf 2024

Duurzaamheidsclaims; wanneer wel en wanneer niet?

ESG: nieuwe wet- en regelgeving komt eraan

De groene arbeidsovereenkomst: samen werken aan verduurzaming!