Deze website gebruikt cookies

We gebruiken cookies om content en advertenties te personaliseren, om sociale mediafuncties aan te bieden en om ons verkeer te analyseren. We delen ook informatie over uw gebruik van onze site met onze sociale media-, advertentie- en analysepartners, die deze kunnen combineren met andere informatie die u aan hen heeft verstrekt of die zij hebben verzameld op basis van uw gebruik van hun diensten.

Onze privacyverklaring:

Blogs / 

ICT Projecten deel 4: Privacy en security by design: wat is dat precies?

IT, Privacy & Cybersecurity

23 juli 2024

Geschreven door

Natascha van Duuren

Blog Image
Cyberaanvallen en datalekken staan bovenaan de lijst met risico's die bestuurders het meeste zorgen baren. Dit is niet zonder reden. Datalekken zijn aan de orde van de dag en cyberaanvallen nemen steeds meer toe. ‘Privacy by Design’, ‘Privacy by Default’ en ‘Security by Design’ zijn begrippen die in dit kader vaak worden gebruikt. Wat betekenen deze begrippen precies en wat betekenen deze begrippen concreet voor organisaties en bedrijven?

Wat is ‘Privacy by Design’?

Het begrip Privacy by Design is al in de jaren 90 geïntroduceerd door Canadese privacy toezichthouder Ann Cavoukian. Zij was van mening dat niet alleen technische, maar ook organisatorische en fysieke maatregelen tijdens de volledige levenscyclus (van begin tot eind), essentieel zijn voor het behoud van privacy.

Inmiddels zijn de beginselen van Privacy by Design in onze wet- en regelgeving verankerd. Zo leggen onze Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) Privacy by Design (artikel 25 lid 1 AVG) en Privacy by Default (artikel 25 lid 2 AVG) als verplichting op, ook al worden deze termen niet expliciet genoemd. De verplichting blijft helaas wat abstract en is weinig concreet.

Artikel 25 lid 1 AVG noemt slechts twee concrete verplichtingen:

  1. Dataminimalisatie: alleen strikt noodzakelijke gegevens verzamelen; en
  2. Pseudominiseren: ervoor zorgen dat de persoonsgegevens niet meer aan specifieke betrokkene kunnen worden gekoppeld.

Verder bevat de AVG een aantal afzonderlijke bepalingen met verplichtingen die nauw samenhangen met Privacy by Design en Privacy by Default. Je kunt het ook anders stellen: om te kunnen voldoen aan deze verplichtingen is het noodzakelijk Privacy by Design toe te passen:

  1. Encryptie; of
  2. Bewaren

Uitleg in de praktijk

De vraag is: Hoe moeten deze (deels abstracte) verplichtingen in de praktijk worden uitgevoerd? Welk houvast hebben bedrijven en organisaties daarbij?

In 2015, al voor invoering van de AVG, heeft ENISA  in haar rapport ‘Privacy and Data Protection by Design – from policy to engineering’ getracht een brug te bouwen tussen “the legal framework” en “the available technologies implementation measures”. Vier jaar later heeft de EDPD-richtlijnen gepubliceerd over de toepassing van data protection by design en default. Ondanks de goedbedoelde pogingen bieden de richtlijnen niet het houvast die zij beoogden te bieden. Bestudering van de richtlijnen leidt mijns inziens tot de conclusie dat slechts een aantal voorbeelden en handvatten wordt gegeven, maar dat de richtlijnen toch vrij abstract blijven. Hetzelfde geldt voor het eerder verschenen ENISA-rapport.

Wie is verantwoordelijk voor een juiste toepassing van Security by Design

Op grond van de AVG is Privacy & Security by Design een verplichting van de verwerkingsverantwoordelijke (in veel gevallen de opdrachtgever). De praktijk is echter, dat verwerkingsverantwoordelijken software niet zelf ontwikkelen en dat door de opdrachtgever vaak te weinig eisen worden gesteld aan de beveiliging. Dit heeft tot gevolg dat kwetsbaarheden in de software vaak pas aan het licht komen in de gebruiksfase, soms pas op het moment dat er bijvoorbeeld een cyberincident plaatsvindt. Dat is uiteraard een onwenselijke zaak.

Accountability

Ondanks het feit dat de wet- en regelgeving en aanwezige richtlijnen helaas vrij abstract blijven, is het van belang te realiseren dat de AVG uitgaat van ‘accountability’. Dit betekent dat organisaties zullen moeten documenteren op welke wijze zij aan de AVG voldoen. Ook aan Privacy en Security by Design. Voldoet een organisatie niet aan haar documentatieplicht, dan kan zij door de Autoriteit Persoonsgegevens op de vingers worden getikt.

De Clercq takeaways

  • Documenteer op welke wijze aan de verplichting van Privacy & Security by Design is voldaan.
  • Bij een gebrek aan concrete handvatten voor de concrete invulling van Privacy & Security by Design doen organisaties en bedrijven er vooralsnog goed aan de bestaande richtlijnen/baselines te volgen.
  • Deze bestaande richtlijnen/baselines dienen uiteraard te worden aangevuld met een risicoanalyse op organisatieniveau.
  • Stel ook concrete eisen aan externe developers en aanbieders, zodat ook zij privacy ‘van het begin tot het eind’ borgen in hun producten.

Vragen?

Heeft u vragen over het succesvol uitvoeren van ICT-projecten, neem dan contact op met Natascha van Duuren, Partner & Advocaat IT, Privacy & Cybersecurity.

De inhoud van deze blog is onderdeel van ‘ICT Projecten: een praktische handreiking’, een bundeling van artikelen over het succesvol uitvoeren van een ICT-project. Klik hier om de praktische handreiking te downloaden.

Nieuwsbrief

Wil je elke maand een overzicht van updates en blogs in je mailbox? Klik dan hier om je in te schrijven voor de nieuwsbrief!