Wanneer wordt een gewoonte een verworven recht? Een recente uitspraak laat zien: zelfs het meenemen van je hond naar het werk kan een arbeidsvoorwaarde worden.
Een fysiotherapeut werkt sinds 2019 bij zorginstelling Careyn. Al die jaren neemt hij zijn hond mee naar zijn werk. Hij is niet de enige: ook collega's doen dit. Careyn zegt er nooit iets van. Er komen ook geen klachten over de honden. Opeens besluit Careyn: per 1 mei 2025 zijn honden verboden op de werkplek.
De fysiotherapeut gaat naar de rechter. Volgens hem is het mogen meenemen van de hond inmiddels een verworven recht, en daarmee een arbeidsvoorwaarde geworden. Careyn mag daar niet zomaar op terugkomen.
De rechter heeft hem gelijk: er is sprake van een vaste gewoonte die jarenlang werd toegestaan. Daaruit is een arbeidsvoorwaarde ontstaan. De fysiotherapeut mag zijn hond voorlopig blijven meenemen, in afwachting van een bodemprocedure.
Een arbeidsvoorwaarde hoeft niet per se in de arbeidsovereenkomst te staan. Hij kan ook ontstaan uit:
De rechter kijkt bij de vraag of er een verworven recht is ontstaan naar deze zes factoren:
1. De inhoud van de gedragslijn. Wat gebeurt er precies?
2. De aard van de arbeidsovereenkomst en de onderlinge positie. Wat voor soort contract is het? Hoe is de verhouding tussen werkgever en werknemer? Bijvoorbeeld: staat de werknemer sterk of zwak, is er sprake van een leidinggevende functie?
3. De duur van de gedragslijn: Hoe lang gebeurt dit al? Een maand? Een jaar? Vijf jaar? Hoe langer, hoe eerder het een recht kan worden.
4. Wat partijen hierover hebben verklaard (of juist niet): Heeft de werkgever gezegd: "Dit mag tijdelijk" of juist nooit iets gezegd? Heeft de werknemer gevraagd of het een vast recht is? Stilte kan ook betekenis hebben.
5. De aard van de voor- en nadelen: Wie heeft voordeel of nadeel bij deze gewoonte? Hoe groot is dat voordeel of nadeel? Gaat het om geld, gemak, werktijden?
6. De omvang van de kring werknemers: Geldt dit voor één persoon, een team of het hele bedrijf? Hoe meer mensen, hoe eerder het een arbeidsvoorwaarde kan zijn.
Een exacte regel wanneer iets een verworven recht wordt, bestaat niet. Maar deze zes factoren uit de jurisprudentie in onderlinge samenhang bezien zijn bepalend voor een antwoord op de vraag of sprake is van een verworven recht.
Let op: arbeidsvoorwaarden wijzigen is niet zomaar mogelijk
Careyn mag dus niet zomaar een hondenverbod invoeren. Daarvoor moet de werkgever eerst de arbeidsvoorwaarden wijzigen. Het wijzigen van arbeidsvoorwaarden is niet zomaar mogelijk. Lees daarvoor onze blog “Moderne Arbeidsvoorwaarden: (4) Wijzigen van arbeidsvoorwaarden”.
1. Let op vaste gebruiken. Wat je toestaat of gedoogt, kan een arbeidsvoorwaarde worden.
2. Maak schriftelijk afspraken. Wil je voorkomen dat iets een vast recht wordt? Leg het dan vast. Zorg vervolgens dat de praktijk hiermee overeenstemt.
3. Wees alert bij wijzigingen.
Niet elke gewoonte wordt een verworven recht. Maar de grens is soms dun. Wij denken graag met u mee. Neem hiervoor contact op met Thomas Catersels of één van onze andere specialisten binnen het team Arbeid, Medezeggenschap & Mediation!
Wilt u elke maand een overzicht van updates en blogs in uw mailbox? Schrijf u hier in voor de nieuwsbrief!
