Governance in de zorg (III): de raad van toezicht

Sinds de invoering van de Wtza in 2022 is het in beginsel verplicht voor alle zorgaanbieders om een ‘interne toezichthouder’ in te stellen. De interne toezichthouder zal in de praktijk doorgaans een raad van commissarissen of – een in de zorg meer gebruikelijke term – een raad van  toezicht zijn.

Niet alle zorgaanbieders zijn verplicht een raad van toezicht in te stellen. Uitgezonderd zijn:

• zorgaanbieders met tien of minder zorgverleners;
• zorgaanbieders (i) met vijfentwintig of minder zorgverleners, (ii) bij wie cliënten niet ten minste 24 uur kunnen verblijven en (iii) waarbij geen sprake is van medisch specialistische zorg, persoonlijke verzorging, begeleiding of verpleging;
• academische ziekenhuizen, tbs-instellingen of familie- en ouderinitiatieven.

De IGJ houdt toezicht op de naleving van de eisen voor een interne toezichthouder. Voldoet een zorgaanbieder niet aan deze eisen, dan kan de IGJ een last onder dwangsom opleggen of het CIBG adviseren de toelatingsvergunning in te trekken.

De Wtza stelt bepaalde eisen aan de interne toezichthouder. Deze komen niet volledig overeen met de eisen aan een raad van toezicht, maar er bestaat wel een zekere overlap. De Wtza stelt de volgende eisen:

• Een toezichthouder mag niet ook deel uitmaken van het bestuur;
• De interne toezichthouder moet zodanig zijn samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, het bestuur en de andere deelbelangen onafhankelijk en kritisch kunnen opereren;
• De zorgaanbieder moet de verantwoordelijkheidsverdeling tussen de interne toezichthouder en het bestuur vastleggen en de wijze waarop interne conflicten worden geregeld.

Een zorgaanbieder die aan de Governancecode Zorg voldoet, voldoet niet automatisch aan de Wtza en andersom. Vanuit de Governancecode Zorg komen daar nog aanvullende eisen bij, zoals het opstellen van een profielschets voor de verschillende vacatures, het maximaal aantal termijnen van een toezichthouder en het voordrachtsrecht van de cliëntenraad.

Het is van belang voor iedere zorgaanbieder om te zorgen dat de statuten en governancestructuur in lijn wordt gebracht me de eisen van zowel de Wtza en de Governancecode Zorg.

Het is de taak van de raad van toezicht om toezicht te houden op het beleid van de dagelijkse of algemene leiding (het bestuur) en de algemene gang van zaken binnen de instelling. Ook staat de raad van toezicht het bestuur terzijde met raad.

Daarbij komt dat de Governancecode zorg bepaalt dat de raad van toezicht de werkgever is van het bestuur. Zo kan de raad van toezicht het bestuur benoemen of ontslaan. Bij zorgaanbieders die zijn vormgegeven als een besloten vennootschap kan dat anders zijn en kan de bevoegdheid voor benoeming en ontslag van bestuurders bij de algemene vergadering van aandeelhouders liggen.

Het komt voor dat er een conflict ontstaat tussen het bestuur en raad van toezicht met betrekking het beleid of de gang van zaken bij de zorgaanbieder. Zo komt het regelmatig voor dat het bestuur van mening is dat de raad van toezicht teveel op haar stoel gaat zitten. De Wtza en de Governancecode Zorg bepalen dan ook expliciet dat er een regeling moet zijn voor het oplossen van (interne) conflicten. Gebruikelijke manieren van conflictbeslechting zijn mediation of bemiddeling. Kan er geen oplossing bereikt worden? Dan eindigt een conflict waarschijnlijk met het vertrek van het bestuur of de raad van toezicht.

Heeft u vragen over de Governancecode Zorg, neemt dan contact op met Sonja Geldermans, advocaat Ondernemingsrecht.

Blogreeks
In deze blogreeks zal worden stilgestaan bij verschillende aandachtspunten van Governance in de Zorg, zoals de rol van de cliëntenraad en welke regels (gaan) gelden voor commerciële zorginstellingen.

1. Governance in de zorg (I): een woud aan wet- en regelgeving
2. Governance in de zorg (II): de Governancecode Zorg
3. Governance in de zorg (IlI): de raad van toezicht 

Wilt u elke maand een overzicht van updates en blogs in uw mailbox? Klik dan hier om u in te schrijven voor de nieuwsbrief!