Deze website gebruikt cookies

We gebruiken cookies om content en advertenties te personaliseren, om sociale mediafuncties aan te bieden en om ons verkeer te analyseren. We delen ook informatie over uw gebruik van onze site met onze sociale media-, advertentie- en analysepartners, die deze kunnen combineren met andere informatie die u aan hen heeft verstrekt of die zij hebben verzameld op basis van uw gebruik van hun diensten.

Onze privacyverklaring:

Blogs / 

Governance in de zorg (IV): de commerciële zorginstelling

Ondernemingsrecht

20 maart 2025

Geschreven door

Sonja Geldermans

Blog Image

Governance heeft betrekking op het inrichten van een organisatie op een dusdanige manier dat de kwaliteit van het bestuur en het toezicht daarop wordt gewaarborgd. De afgelopen jaren is dit in de zorgsector een steeds belangrijker onderwerp geworden. De gedachte daarachter is dat een goede governance de kwaliteit van de zorg ten goede zal komen. Voor de zorgsector zijn er daarbij meerdere aandachtspunten om rekening mee te houden. Deze zullen in de blogreeks over Governance in de zorg aan de orde komen. In dit blog komt de commerciële zorginstelling en het maken van winst in de zorg aan de orde.

Verschil stichting en besloten vennootschap 

Veel zorginstellingen hebben de rechtsvorm van een stichting. Voor stichtingen geldt een wettelijk verbod om als doel het doen van (winst)uitkeringen aan haar oprichters, bestuurders of toezichthouders te hebben. Bij een besloten vennootschap (B.V.) is dat anders. Een B.V. heeft namelijk aandeelhouders aan wie de vennootschap wel winstuitkeringen kan en mag doen. Zorginstellingen worden steeds vaker als B.V. gestructureerd juist zodat winst uitgekeerd kan worden. De afgelopen jaren, sinds de invoering van marktwerking in de zorg, is het aantal B.V.’s in de zorg dan ook hard gestegen.

Daarnaast zijn het bij een B.V. in principe de aandeelhouders die bepalen of een bestuurder ontslagen wordt; bij een stichting is dat de raad van toezicht. Overigens geldt ook bij een zorg-B.V. het uitgangspunt dat er een raad van toezicht moet zijn. Het is dus niet verplicht dat de raad van toezicht de bevoegdheid heeft bestuurders te benoemen en te ontslaan.

Verbod op winstuitkering 

Traditioneel is de zorg een non-profit sector. De WTZi bepaalt nog altijd dat het verboden is voor zorginstellingen om een winstoogmerk te hebben. Het doel daarbij is niet zozeer dat het maken van winst op zichzelf is verboden – dat past immers bij een gezonde bedrijfsvoering – maar dat er geen winst uitgekeerd mag worden. Het algemeen belang moet leidend zijn, niet de (financiële) belangen van de aandeelhouders en andere betrokkenen. Ook speelt mee dat de zorg voor een groot deel met publiek geld gefinancierd is.

Het verbod op winstuitkering geldt niet voor alle zorginstellingen. Uitgezonderd zijn bijvoorbeeld:

  • Jeugdhulpaanbieders;
  • Kraamzorg;
  • Huisartsen;
  • Fysiotherapeuten;
  • Tandartsen.

Daarnaast komen er in de praktijk manieren voor om het verbod te omzeilen. Zo geldt het verbod alleen voor hoofdaannemers, en niet voor onderaannemers. Ook kunnen verpleeghuizen bijvoorbeeld geen winst maken op het aanbieden van zorg, maar wél op het aanbieden van woonruimte.

Governancecode Zorg 

De Governancecode Zorg heeft specifieke regels opgesteld voor een zorg-B.V. In het bijzonder is bepaald dat de algemene vergadering van aandeelhouders bij het nemen van een winstbesluit rekening moet houden met de belangen van de zorgorganisatie op korte en lange termijn en haar maatschappelijke doelstelling en positie en niet slechts hun eigen financiële belangen. Daarnaast mogen bestuurders en toezichthouders niet als beloning aandelen worden toegekend.

Wet integere bedrijfsvoering zorg- en jeugdhulpaanbieders (Wibz)

Vanwege berichtgeving over misstanden bij zorgaanbieders en excessieve winstuitkeringen, is een nieuw wetsvoorstel, de Wibz, gedaan om ongewenste praktijken bij zorgaanbieders tegen te gaan. Belangrijk onderdeel van het wetsvoorstel is het nader reguleren van winstuitkeringen.

Het winstuitkeringsverbod blijft in stand onder de Wibz en wordt ook verder aangescherpt. Waar het eerst uitsluitend betrekking had op dividenduitkeringen, zal het nieuwe verbod ruimer zijn en bijvoorbeeld ook betrekking hebben op alle (excessieve) vergoedingen voor een goed, dienst of kapitaal.

Voor de zorginstellingen die wél winstuitkeringen mogen doen, zullen er nieuwe voorwaarden gelden. In het bijzonder mag winst slechts worden uitgekeerd als:

  • De IGJ heeft geen maatregel(en) opgelegd inzake kwaliteitsverbetering;
  • De NZa heeft geen maatregel(en) opgelegd vanwege tariefdelicten of overtreden van transparantiebepalingen;
  • Ten hoogste twee jaar geleden zijn resultaten van een cliënttevredenheidsonderzoek gepubliceerd;
  • De raad van toezicht heeft de winstuitkering goedgekeurd;
  • Redelijkerwijs te voorzien is dat de winstuitkering niet ten koste gaat van de kwaliteit en continuïteit van de te verlenen zorg of jeugdhulp;
  • De financiële gezondheid is op orde.

Hoewel het wel is overwogen, is uiteindelijk besloten niet een maximum voor een winstuitkering op te nemen.

Andere voorgestelde wijzigingen zien op het beperken van de risico’s bij het aantrekken en terugbetalen van eigen of vreemd vermogen, het hanteren van normale marktvoorwaarden bij het doen van zaken met gelieerde partijen en het moderniseren van het toezicht op vastgoedtransacties in zorg.

Vragen?

De wettelijke mogelijkheden voor een commerciële zorginstelling zijn momenteel aan aanzienlijke veranderingen onderhevig, met name ten aanzien van het doen van winstuitkeringen. Heeft u hier vragen over? Neem dan contact op met Sonja Geldermans, advocaat Ondernemingsrecht.

Blogreeks

In deze blogreeks zal worden stilgestaan bij verschillende aandachtspunten van Governance in de Zorg, zoals de rol van de cliëntenraad en welke regels (gaan) gelden voor commerciële zorginstellingen.

Nieuwsbrief

Wilt u elke maand een overzicht van updates en blogs in uw mailbox? Klik dan hier om u in te schrijven voor de nieuwsbrief!